CUỘC KHÁNG CHIẾN LẦN THỨ HAI CHỐNG QUÂN NGUYÊN

Chiến tranh Nguyên Mông-Đại Việt lần 2 hay tao loạn chống quân Nguyên Mông lần thứ 2 (cách gọi ở Việt Nam) là trận chiến tranh giữa Đại Nguyên với Đại Việt diễn ra trên cương vực Đại Việt kéo dãn khoảng 4 mon từ vào cuối tháng Chạp năm gần kề Thân đến vào cuối tháng Tư năm Ất Dậu (cuối tháng 1 đến vào cuối tháng 5 năm 1285 dương lịch). Trận chiến tranh lần này cách cuộc chiến giữa nhì nước<1> lần trước tiên khoảng 27 năm.

Bạn đang xem: Cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân nguyên

Cho dầu quân Nguyên Mông hùng táo tợn và có không ít Vương hầu của triều trần mang bốn tưởng mong an, quân dân Đại Việt sau sự lãnh đạo của Thái thượng hoàng è Thánh Tông và vua con Trần Nhân Tông đang giành thắng lợi vang dội trong cuộc kháng chiến này, mô tả "Hào khí Đông A" của nước Đại Việt thời đấy.<2>

 Bối cảnh

Năm 1258, quân Mông Cổ từng thua thảm ở Đại Việt trong việc đào bới tìm kiếm cách mở 1 hướng từ phíaNamđể tấn công vào phạm vi hoạt động Nam Tống.

Năm 1279, phái mạnh Tống trọn vẹn bị Đại Nguyên xã tính. Tháng 8 năm này, hoàng đế nhà Nguyên là Hốt tất Liệt sai bảo đóng thuyền chiến sẵn sàng đánh Đại Việt với Nhật Bản.<3>

Đụng độ đầu tiên

Năm 1281, vua Nguyên đòi vua trằn vào chầu. Vua Trần phủ nhận và cử chú bản thân là è Di Ái thanh lịch thế. Vua Nguyên nhân thời cơ này phong trằn Di Ái làm An phái mạnh quốc vương cùng gửi thư đến vua Trần thông báo việc lập Di Ái ráng vua Trần. Thời gian này, vua trằn là è cổ Nhân Tông cùng Thái thượng hoàng là è cổ Thánh Tông. (Trong 3 lần thì một lần vì vua nai lưng Thái Tông (Trần Cảnh) và gấp đôi do vua trần Nhân Tông)

Ngày 27 mon 11 năm 1281, nhà Nguyên thành lập An nam giới tuyên úy ty cùng cử Buyan Tamur làm cho An phái mạnh tuyên úy sứ đô nguyên soái, dùng Thung cùng Qugar làm phó. Khoảng đầu tháng 1 năm 1282, sử dụng Thung được lệnh rước hơn 1.000 quân tín đồ Hán trong quân team Nguyên hộ tống è cổ Di Ái về Đại Việt có tác dụng vua. Mặc dù nhiên, vua nai lưng Nhân Tông đã cho những người đón đánh khiến cho Trần Di Ái sợ trốn về nước Nguyên, chỉ với Sài Thung sang.<4>

Sau đầy đủ sự kiện này, quan hệ ngoại giao vốn bởi mặt tuy thế không chấp thuận giữa nhị nước suốt từ năm 1258 trở nên căng thẳng mệt mỏi với không nhiều nhân nhượng. Công ty Trần các lần từ chối các yêu thương cầu của phòng Nguyên như việc vào khoảng thời gian 1283 công ty Nguyên yêu ước nhà trằn giúp binh lương cho câu hỏi chinh phân phát Chiêm Thành. Không đông đảo vậy, Đại Việt còn gửi quân sang bỏ ra viện cho Chiêm Thành. Còn dùng Thung triển khai một thể hiện thái độ cư xử hách dịch ngay giữa triều đình công ty Trần.<5>

Mặt trận ở nước nhẵn giềng

Cuối năm 1282, Toa Đô (Sogetu) lãnh đạo một hạm đội hải quân Nguyên sang tiến công Chiêm Thành. Quân Chiêm yếu cầm cố rút khỏi kinh đô vào rừng núi chống cự, Toa Đô đánh nhiều lần không được. Nhà Trần điều quân với thuyền chiến sang giúp Chiêm phòng quân Nguyên.

Năm 1283, Hốt tất Liệt gần kề nhập hành tỉnh tởm Hồ - Chiêm Thành làm cho một, biến đổi những vùng đất đã chiếm hữu được của Chiêm Thành trở thành căn cứ phía phái mạnh để đánh Đại Việt.

Khoảng cuối tháng 12 năm 1284 thời điểm đầu tháng 1 năm 1285, Toa Đô viết thư tâu với vua Nguyên rằng:

“Giao Chỉ liền đất với Chân Lạp, Chiêm Thành, Vân Nam, Xiêm, Miến, buộc phải lập tỉnh tức thì trên đất ấy với đóng quân trấn giữ ở tía đạo Việt Lý<6>, Triều Châu, Tỳ Lan<7>, lấy lương ngơi nghỉ đó cung cấp cho quân sĩ, tránh được việc vận tải đường bộ đường đại dương mệt nhọc”.<8>

Đề nghị này được Hốt tất Liệt đồng tình. Đại Việt lâm vào tình thế tình cố kỉnh trước khía cạnh sau lưng đều có hiểm họa. Chiến tranh sẵn sàng bùng nổ.

Chuẩn bị cùng lực lượng

 Nguyên Mông

Ngày 21 mon 7 năm 1284, Hốt tất Liệt phong đàn ông thứ 9 của bản thân tên Toghan (Thoát Hoan)<9> làm Trấn phái mạnh vương. Ariq Qaya, viên tướng tá xuất sắc người Uigur ở trong phòng Nguyên, được chọn làm phó đến Thoát Hoan, và được phong là An phái mạnh hành trung thư thức giấc tả vượt tướng. Những tướng lĩnh đáng chăm chú khác của lực lượng Nguyên là Lý Hằng - viên tướng xuất sắc người Tây Hạ trong phòng Nguyên, Koncak (Khoan Triệt) (người Uzbek), Bolqadar (Bột La vừa lòng Đáp Nhĩ), Satartai (Sát Tháp Nhi Đài), Mangqudai (Mãng Cổ Đái), Naqai (Nạp Hải), các tướng tín đồ Hán là Lý Bang Hiến, Tôn Hựu, Tôn Đức Lâm, Lưu thay Anh, lưu Khuê, Nghê Nhuận.<10> Đặc biệt, bên Nguyên không đúng Tangutai cho Chiêm Thành để truyền lệnh của vua Nguyên điều đạo quân Nguyên chinh phát Chiêm Thành sang chiến trường Đại Việt. Đạo quân này lúc khởi đầu từ Quảng Đông đi Chiêm Thành gồm trăng tròn vạn quân vì Toa Đô chỉ huy. Ko rõ sau mấy năm võ thuật với Chiêm Thành trong đk đói khát, quân số của đạo quân này khi vào Đại Việt là bao nhiêu.<11><12>

Để ship hàng cho lực lượng chinh phát Đại Việt, nhà Nguyên đã chuẩn bị 3 vạn thạch lương. Lực lượng quân y vì chưng Trâu Tôn chỉ huy.<13>. Vua Nguyên không đúng sứ đòi Đại Việt nên cho quân Nguyên mượn con đường và hỗ trợ lương thảo nhằm chinh phạt Chiêm Thành. Vua Trần không đồng ý vì biết đây chỉ nên kế "Mượn mặt đường diệt Quắc".

Kỵ binh Mông cổ

Nhà Trần

Về phía Đại Việt, các vương tôn đơn vị Trần được lệnh tuyển chọn thêm quân vào các lực lượng riêng rẽ của mình. Quân đội tiếp tục được tập trận. Vào cuối tháng 11 vào đầu tháng 12 năm 1282, ngay sau khi nhận được tin tình báo về ý đồ ở trong phòng Nguyên, vua è cổ đã triệu tập một hội nghị quân sự trên Bình Than để "bàn kế tấn công phòng" và "chia quân giữ vị trí hiểm yếu".<14> toàn bộ các tướng soái phạm tội, như è cổ Khánh Dư, rất nhiều được tha tội để đến hội nghị bàn việc. Đại Việt sử cam kết toàn thư chép vấn đề Trần Quốc Toản vì nhỏ tuổi tuổi không được dự lễ hội nghị Bình Than đang tức giận bóp nát quả cam.

Trần Quốc Tuấn vẫn viết Hịch tướng tá sĩ để cải thiện tinh thần của cán cỗ chiến sĩ. Nhiều đồng chí Đại Việt sẽ xăm nhì chữ sát Thát (Sát tức thị "giết", còn Thát chỉ fan Mông Cổ) vào tay để trình bày quyết tâm đại chiến của mình.<15>

Đến tháng Chạp năm tiếp giáp Thân (tháng 1 vào đầu tháng 2 năm 1285), Thái thượng hoàng è Thánh Tông đã mời phần đông bậc tuổi cao có uy tín trong toàn quốc về điện Diên Hồng ở đế đô Thăng Long để trình bày chủ trương của triều đình. Đại Việt sử ký toàn thư chép rằng, trong họp báo hội nghị Diên Hồng, lúc được vua hỏi có nên đánh lại quân Nguyên tốt không, thì các phụ lão đã "vạn fan cùng nói như xuất phát điểm từ một miệng": "Đánh!".<16> Còn Nguyên sử đã chép lại việc quân Nguyên sau đây khi vào Đại Việt đi qua các địa phương đã thấy các thông báo của triều đình Đại Việt mang đến dân chúng rằng "Tất cả các quận huyện trong nước, nếu bao gồm giặc ngoại trừ đến, yêu cầu liều chết mà đánh, giả dụ sức ko địch nổi thì có thể chấp nhận được lẩn tránh vào rừng núi, không được đầu hàng."<17>

Trần Quốc Tuấn được phong làm Quốc công máu chế, thống lĩnh tất cả các lực lượng thiết bị của Đại Việt. è cổ Quang Khải được phong chức Thượng tướng mạo thái sư. Quân team Đại Việt được điều động rất đông lên bảo vệ ở biên giới, nhất là ở khu vực Lạng tô ngày nay. Bạn dạng doanh của nai lưng Quốc Tuấn đóng góp ở ải Nội Bàng (khoảng thị trấnChũvà làng Bình Nội của Bắc Giang ngày nay).

Trong Binh thư yếu hèn lược, è cổ Quốc Tuấn viết: “Người giỏi thắng không phải thắng các lần, mà nên toàn thắng, bảo đảm an toàn thắng”. Điều đó đồng nghĩa với việc làm giải pháp nào để sở hữu được thành công cuối cùng new là điều đặc trưng nhất, còn chiến thắng bại trong các trận đánh chỉ nên phụ. Cuộc loạn lạc chống Nguyên Mông dưới sự lãnh đạo của ông cũng thực hiện theo qui định trên. Với sức khỏe áp đảo, quân Nguyên ước ao đánh nhanh, win nhanh. Nai lưng Quốc Tuấn hiểu rằng, tuyên chiến đối đầu và cạnh tranh trực diện là trúng với ý vật dụng của đối phương, trong những khi những đội quân muốn đánh nhanh thắng nhanh thông thường có một yếu điểm chí tử: đó là công tác làm việc hậu yêu cầu không thể bảo vệ lâu dài.

Do vậy trần Quốc Tuấn đã chọn chiến lược: đưa từ trực tiếp tuyên chiến và cạnh tranh với quân Nguyên quý phái lui binh, triển khai vườn không công ty trống để triệt nguồn cung ứng lương thảo của quân Nguyên. Cứ thế, quân trần tránh chạm độ với địch trong không ít tháng, ngóng địch suy yếu vì thiếu lương cùng suy sụp ý chí, dịp đó ông mới triệu tập quân làm phản công để giành chiến thắng quyết định.

Diễn biến

Quân Nguyên chia thành 3 đạo tiến đánh Đại Việt. Đạo nòng cốt do thoát Hoan và Ariq Qaya chỉ đạo từ Ninh Minh tiến vào Lộc Châu (nay là Lộc Bình, lạng Sơn). Ngày 27 tháng một năm 1285 (dương lịch), đạo quân này chia thành 2 mũi tiến quân, một vày Bolqadar lãnh đạo theo đường Khâu Ôn (nay là Ôn Châu, lạng ta Sơn), một vày Satartai với Lý Bang Hiến lãnh đạo đi theo đường núi cấp cho Lĩnh (tức là tự Lộc Bình đi sơn Động ngày nay). Đại quân của thoát Hoan đi sau mũi thứ hai của Satartai với Lý Bang Hiến.<18> chống lại đạo quân trước tiên này của quân Nguyên là lực lượng chủ lực của quân Trần bởi vì đích thân trần Quốc Tuấn chỉ huy.

Đạo đồ vật hai chỉ gồm hơn 1 nghìn quân Mông Cổ cùng Vân Nam bởi Nasirud Din tự Vân phái nam vào Đại Việt qua vùng Tuyên quang đãng tiến theo sông Chảy. Vị chỉ huy quân è cổ ở vùng này là trằn Nhật Duật.<19>

Đạo thứ ba là đạo quân đang hành động ở Chiêm Thành bởi Toa Đô chỉ huy, tiến vào Đại Việt muộn hơn hai cánh trên, vào tầm tháng 3 dương lịch, tự phía Nam.

Quân Trần che chở và rút lui

Trận sơn Động

Trận giao chiến thứ nhất giữa hai bên là trận tại ải Khả Ly<20>. Tướng tá Nguyên đi mở con đường là Tôn Hựu đang đánh rã được quân Trần cùng bắt được những tướng Đỗ Vĩ với Đỗ Hựu. Sau khi vượt qua màn Khả Ly, quân Nguyên tiến tiếp tới ải Động Bản<21>. Tại đây, quân Nguyên lại thắng, giết mổ được tướng trần Sâm của Đại Việt.<22>

Chỉ 5 ngày sau, đại quân của bay Hoan tiến xuống từ bỏ Lộc Châu, thuộc cánh quân của Bột La Đáp Nhĩ tràn qua những ải Vĩnh Châu, Thiết Lược, chi Lăng. Ngày 2 tháng 2 năm 1285, quân Nguyên chia làm 6 mũi ồ ạt tiến công ải Nội Bàng địa điểm quân Trần triệu tập một lực lượng phệ và có đại bạn dạng doanh của è Quốc Tuấn. Quân trằn bị tổn thất nặng trĩu nề; tướng tá Đoàn bầu của Đại Việt bị bắt.<23> trong khi đó, cánh quân của Bolqadar sẽ qua ải chi Lăng. Nai lưng Quốc Tuấn cần thu quân về Vạn Kiếp. Theo Đại Việt sử ký toàn thư, quân Trần đang tan vỡ; trần Quốc Tuấn bay được là nhờ gồm Yết Kiêu kiên quyết giữ thuyền đợi chủ tướng.<16>

Trận Vạn Kiếp

Một lực lượng khủng quân Trần triệu tập ở Vạn Kiếp, bao gồm cả lực lượng từ bỏ Nội Bàng rút về. Phát hiện tại thấy Đại Việt tất cả hơn 1.000 thuyền đóng ở ngay sát Vạn Kiếp, bay Hoan liền mang đến quân đi tìm và đóng gấp thuyền ngăn đường rút của đối phương.

Ngày 11 tháng 2, thủy quân lý do Ô Mã Nhi chỉ huy tấn công vào Vạn Kiếp và những trại quân trằn ở Chí Linh. Đại kịch chiến sẽ xảy ra. Tướng mạo Nguyên cấp cho vạn hộ<24> là Nghê Nhuận bị tử trận. Tuy nhiên, quân nai lưng đã quyết định rút lui nhằm tránh chũm giặc mạnh, thực hiện nghi binh khiến địch căng thẳng rồi new phản công. Thấy bề tôi lo lắng, vua Trần đến khắc hai câu thơ cuối thuyền ngự:

Cối Kê bài toán cũ khanh yêu cầu nhớ

Hoan, Diễn vẫn còn đấy mười vạn quân

Ngày 14 mon 2, Ô Mã Nhi mang quân vây quân của trằn Quốc Tuấn. Một trận thủy chiến mập giữa 2 bên đã diễn ra. Vua Trần đang đem quân mang đến trợ chiến cho Trần Quốc Tuấn. Ô Mã Nhi đã không ngăn nổi quân trằn rút lui. Toàn cục quân trằn rút ngoài Vạn Kiếp, Phả Lại, Bình Than về dàn trận bên bờ sông Hồng gần thành Thăng Long. Quân Nguyên tiến theo đường bộ về Thăng Long.<25>

Trận sông Đuống

Quân Nguyên từ Vạn Kiếp<26> đi theo con đường qua Vũ Ninh <27>, Đông Ngạn <28>. Đến sông Đuống, các đơn vị quân Nguyên với quân Trần ngay cạnh chiến. Quân trần bị thiệt sợ hãi nặng, các thuyền lọt vào tay quân Nguyên.

Thoát Hoan cho dựng cầu phao để đưa đại quân thừa sông Đuống tiến về tởm thành của Đại Việt.<29>

Trận Thăng Long

Ngày 17 mon 2, quân Nguyên dựng trại mặt sông Hồng. Quân Trần vị vua trằn Nhân Tông trực tiếp chỉ đạo cũng lập các chiến lũy bằng gỗ bên bờ Bắc sông Hồng nghênh chiến. Dưới sông là lực lượng thủy quân phần đông của Đại Việt. Mục tiêu của quân nai lưng trong trận này chỉ với cản bước quân Nguyên để kịp ngừng công tác tản cư hoàng gia cùng dân chúng khỏi gớm thành, triển khai kế hoạch vườn không nhà trống. Khi quân Nguyên tiến mang lại bờ sông, quân trần đã cần sử dụng súng phun đá phun vào quân Nguyên và thách đánh.

Tuy nhiên, mang đến chiều ngày 17 mon 2, vua trằn sai Đỗ Khắc bình thường sang doanh trại kẻ địch để giả gửi thư ước hòa. Arig Qaya gởi thư cự tuyệt. Đỗ Khắc thông thường ở lại doanh trại địch do thám đến sáng sớm hôm sau bắt đầu quay về. Tức thì sau đó, phía 2 bên Nguyên-Việt đại chiến bên kè sông Hồng. Sau khi thành Thăng Long đang trống không, quân trằn xuôi sông Hồng rút lui. Khi rút ngoài Thăng Long, quân è cổ hãy còn rất đông<30>.

Quân Nguyên tiến đến đóng dưới thực bụng một hôm rồi bắt đầu vào thành, chỉ thấy "cung thất nhẵn không". Thoát Hoan khao quân trong cung thành, tuy thế rồi lại mau chóng rút quân khỏi thành ( hoặc chắc hẳn rằng không phải, vày theo tục lệ của bạn Thát, sau thời điểm chiếm được ngẫu nhiên thành trì nào bọn họ cũng không đóng góp quân vào thành nhưng mà tìm một bến bãi rộng để dựng trướng , trại, do thành Thăng Long quá tiếp giáp sông Hồng nên có thể họ qua lại vị trí kia sông để lập trại ), quay trở lại trại sẽ lập bên bờ Bắc sông Hồng<31>. Vừa chờ Toa Đô tự phía phái mạnh tiến lên, bay Hoan vừa phái Koncak, Mangqudai, Bolqadar theo con đường bộ, Lý Hằng, Ô Mã Nhi theo mặt đường thủy đuổi theo vua Trần.

Trận Thu Vật

Cánh quân của Nasirud Din đi theo sông tan tới trại Thu Vật<32> thì bị quân của trần Nhật Duật ngăn đánh. Tuy nhiên, bởi đại quân đa số đã rút lui về Vạn Kiếp, đề nghị Trần Nhật Duật cũng thu quân. Quân Nguyên một mặt đi dọc 2 bên bờ sông đuổi theo quân Trần, một mặt cử một đơn vị chức năng đi ngăn đầu. Trằn Nhật Duật phát hiển thị kế hoạch của quân Nguyên, buộc phải ra lệnh vứt thuyền lên bộ, rút lui bình an về mang đến Bạch Hạc (Việt Trì) vào trong ngày 20 tháng 2 năm 1285. Sau đó, è cổ Nhật Duật được điều vào trận mạc phíaNamngăn Toa Đô.

Các trận chiến trên sông Hồng

Vua Trần, triều đình, tông thất cùng đại quân thoái lui theo con đường sông Hồng về phía phủ Thiên trường (NamĐịnh). Quân Nguyên chia làm 2 con đường thủy bộ đuổi theo. Để cản địch, quân è liên tiếp bố trí một số trận chiến trên sông Hồng.

Trận thứ nhất là trận ở kho bãi Đà Mạc<33>. Quân Trần vày Trần Bình Trọng chỉ đạo đã ngăn đánh quân Nguyên quyết liệt. Kết quả, quân Trần tại đây bị đánh tan. Nai lưng Bình Trọng bị tóm gọn và bị giết.<34>

Trận tiếp theo sau ở ải Hải Thị<35>. Quân Trần vẫn đóng cọc, đắp bờ chắn sông để phòng đối phương. Mặc dù nhiên, quân Nguyên đang thủy cỗ hợp đồng tác chiến, phá tan trận tuyến của quân Trần.

Quân è tập hòa hợp lại lực lượng

Sau trận ải Hải Thị, quân è cổ lui hẳn về đóng góp quân tại Thiên trường (NamĐịnh) với Trường lặng (Ninh Bình). Đồng thời, phát hiện tại thấy quân Nguyên không đóng góp giữ Vạn Kiếp, trằn Quốc Tuấn thuộc Phạm Ngũ Lão đã chỉ đạo hơn 1 ngàn thuyền quay lại đóng ngơi nghỉ Vạn Kiếp. Một nằm trong tướng không giống của è cổ Quốc Tuấn là Nguyễn Lộc tiến hành tác chiến phong cách du kích rất mạnh khỏe ở vùng Vĩnh Bình (Lạng Sơn). Tin trinh thám đã khiến Ariq Qaya báo cáo với vua Nguyên rằng: "Bấy giờ ở hai xứ Thiên Trường, ngôi trường Yên nhưng Trần Nhật Huyên<36> trốn đến, binh sỹ lại tập hợp, Hưng Đạo vương tụ tập rộng 1 nghìn mẫu thuyền sinh hoạt Vạn Kiếp, Nguyễn Lộc ở Vĩnh Bình".<37>

Ngay sau khoản thời gian tập đúng theo lại lực lượng, quân nai lưng đã triển khai phản công. Quân của vua trần ngược sông Hồng lên giao chiến cùng với quân Nguyên ở phần chảy qua huyện Lý Nhân thời buổi này vào ngày 10 tháng 3 năm 1285, tuy thế không chiến hạ được, nên rút lui.

Xem thêm: Mẫu Trang Trí Đầu Báo Tường Trên Giấy A4 Đẹp, Đơn Giản Nhưng Sáng Tạo

<38>

Toa Đô bắc tiến

Cuối mon 2, vào đầu tháng 3 năm 1285, đạo quân của Toa Đô đánh ra vùng cha Chính (Quảng Bình ngày nay) rồi tiến ra Nghệ An. Trần Nhật Duật và Trịnh Đình Toản lãnh đạo quân Trần phòng địch, tuy vậy thất bại, đề xuất rút lui. Toa Đô phái một đơn vị chức năng đánh ra Thanh Hóa.

Ngày 9 tháng 3, quân Nguyên được trần Kiện đi đường đã trải qua Vệ ba (Quảng Xương) tập kích quân Trần, thịt được các tướng Đinh Xa và Nguyễn tất Thống.

Ngày 13 mon 3, quân Nguyên lại được nai lưng Kiện chỉ đường đánh quân của trằn Quang Khải, thịt được 2 chỉ đạo của quân Trần. Bài toán Trần Kiện, một viên tướng mạo được vua è cổ giao 1 vạn quân để tham gia phòng vệ phía phái nam đầu hàng và đi đường cho quân Nguyên tạo nên quân è ở đây dường như không thể duy trì nổi Nghệ An-Thanh Hóa, đề xuất rút lui.

Sau trận quân của vua è phản công quân Nguyên không thành và bài toán mặt trận Thanh-Nghệ bị tung vỡ, đại quân do vua Trần chỉ huy ở Thiên Trường cùng Trường Yên rơi vào tình thế thế bị nghiền từ 2 mặt Bắc-Nam. Thực trạng đó khiến cho Trần Quốc Tuấn lại vứt Vạn Kiếp mang thuyền về cứu vãn vua Trần. Quân Trần đang rút về vùng bờ biển khơi ở thành phố quảng ninh và tp hải phòng ngày nay, là vị trí mà quân Nguyên chưa vươn tới. Trong hành trình dài rút lui, quân trần bị quân Nguyên xua đuổi gấp. Thấy lúc đạo quân của Toa Đô vẫn rời Thanh Hóa tiến lên đóng ở Trường lặng (Ninh Bình), ngày 7 tháng tư năm 1285 quân è cổ lại vượt biển lớn vào Thanh Hóa, thoát ra khỏi thế bị kìm kẹp của đối phương.<39>

Toa Đô cùng Ô Mã Nhi được cử dẫn quân vào Thanh Hóa đuổi giết vua Trần, nhưng không tìm kiếm thấy mục tiêu.<40>

Quân trằn tổng bội phản công

Tháng 5 thời điểm đầu tháng 6 năm 1285, nghĩa là khoảng 1 tháng sau khoản thời gian rút về Thanh Hóa để thoát khỏi gọng kìm của quân Nguyên, quân trằn lại quyết định từ Thanh Hóa trở lại miền bắc phản công quân Nguyên. Quân Trần chia thành 2 cánh. Một cánh vị Trần Quốc Tuấn lãnh đạo quay quay trở về Vạn Kiếp khóa mặt đường rút lui của địch. Một cánh bởi vì Trần quang Khải chỉ huy phản công dọc từ sông Hồng.

Trận Hàm Tử - Tây Kết

Để che chở mặt phía phái nam của thành Thăng Long, quân Nguyên dựng 2 địa thế căn cứ liền kề nhau ngơi nghỉ hai kè sông Hồng, một sống Hàm Tử quan lại (cửa Hàm Tử - nay làm việc Khoái Châu, Hưng Yên) với một nghỉ ngơi Chương Dương Độ (bến Chương Dương - nay làm việc Thượng Phúc, thuộc thường xuyên Tín, Hà Nội). Mon 5, trằn Quang Khải dẫn quân tiến công đồng thời 2 địa thế căn cứ này.

Toa Đô và Ô Mã Nhi ngơi nghỉ Thanh Hoá, nghệ an giao chiến cùng với quân Trần bởi vì Trần quang quẻ Khải chỉ đạo mấy lần những bị đẩy lui. Lương thực ngay sát cạn, tới mùa hè nóng bức, quân Nguyên không phù hợp thời tiết, nhì tướng bèn quăng quật ý định truy tra cứu vua Trần cơ mà vượt biển cả ra bắc nhằm hội binh với bay Hoan.

Trần quang đãng Khải thấy quân Nguyên đúc rút bắc bèn báo cùng với vua Trần. Vua trằn cùng các tướng nhận định rằng: Quân Nguyên trường hợp còn mạnh, ắt truy tìm kích vua trần từ nhì mặt phái nam bắc; ni cánh phía bắc không tới, cánh phía phái nam rút đi tức là đã mỏi mệt. đơn vị Trần xác định đó là thời cơ làm phản công <41>.

Trần Nhân Tông sai trần Nhật Duật làm chánh tướng, Chiêu Thành Vương<42> và Trần Quốc Toản làm cho phó tướng đi cùng rất Nguyễn Khoái sở hữu 5 vạn quân ra bắc đuổi đánh Toa Đô. Vào quân trằn Nhật Duật tất cả tướng fan Trung Quốc của phòng Tống cũ là Triệu Trung theo hàng.

Trần Nhật Duật gặp mặt binh thuyền Toa Đô ngơi nghỉ bến Hàm Tử, bèn chia quân ra đánh. Hai bên chống nhau ác liệt. Toa Đô đi đường xa, giao chiến lâu ngày sẽ mỏi mệt, nhìn thấy cờ hiệu Tống của Triệu Trung, lo lắng tưởng rằng đơn vị Tống đã phục sinh sang góp Đại Việt. Team quân fan Hoa trong hàng ngũ quân è đều hy vọng trả thù buộc phải đánh khôn xiết hăng.

Trong khi đó quân è cổ lại dùng kế ly gián, bắn tên lắp giấy sang mặt quân Nguyên, bảo rằng chỉ đánh bạn Thát Đát chứ không hề đánh tín đồ Hoa. Điều đó khiến nhiều tướng mạo sĩ người Hoa trong quân Nguyên không tận lực kungfu hoặc trở giáo sang mặt hàng quân Trần. Toa Đô bị chiến bại to.

Sử liệu dẫn không giống nhau về các tướng tham chiến. Có tài liệu cho rằng Trần Nhật Duật thuộc Trần Quốc Toản, Nguyễn Khoái với Triệu Trung cùng đánh trận Hàm Tử <41>, tài giỏi liệu dẫn rằng chỉ tất cả Nhật Duật với Triệu Trung tấn công Hàm Tử, còn Nguyễn Khoái với Trần Quốc Toản tấn công trận Tây Kết.<43>

Trận Chương Dương Độ

Trần Nhật Duật sai trằn Quốc Toản về Thanh Hoá cung cấp thông tin thắng trận. Trằn Quốc Tuấn bàn với trằn Nhân Tông ra quyết định mang toàn quân ra bắc đánh Thoát Hoan để đưa lại Thăng Long. è cổ Quang Khải ở nghệ an mới ra được cử có tác dụng chánh tướng, Phạm Ngũ Lão với Trần Quốc Toản làm cho phó tướng; lại truyền lệnh mang đến Trần Nhật Duật đề nghị ngăn không cho Toa Đô đúng theo binh được với bay Hoan.

Đại quân thoát Hoan đóng góp ở Thăng Long cũng trong tình trạng lương thực sắp cạn, các chiến thuyền đóng làm việc bến Chương Dương.

Trần quang Khải tiến ra bắc khá thuận lợi. Quân Trần hối hả diệt nhiều đồn bé dại của quân Nguyên, kết hợp dụ hàng quân fan Hoa quăng quật hàng ngũ quân Nguyên. Trong lúc đó thì nai lưng Nhật Duật cũng giữ gìn số quân để vậy chân Toa Đô, còn chia một số sang phù hợp với cánh quân è cổ Quang Khải. Những toán quân è cổ trước cơ bị tản mát, chưa tìm được vào Thanh Hoá, thời điểm đó chạm mặt quân trần Quang Khải đã thuộc gia nhập bắt buộc lực lượng càng dũng mạnh lên. Quân Trần chiếm hữu được nhiều thuyền của địch làm việc bến đò<44>.

Quân Trần liên tiếp ngược sông Hồng bội phản công quân Nguyên. è cổ Quang Khải thuộc Phạm Ngũ Lão với Trần Quốc Toản đã tiến công quân Nguyên làm việc Chương Dương (huyện hay Tín).<45>. Quân Nguyên thường trông thấy quân trằn bị thua, khi đó thấy quân nai lưng đánh táo tợn nên bị bất ngờ, tan tác vứt chạy. Nhiều phần các con thuyền quân Nguyên bị quân nai lưng đốt cháy hoặc chiếm.

Giải phóng Thăng Long

Sau các trận phản công thắng lợi trên sông Hồng, quân trần quyết định tấn công giải phòng khiếp thành Thăng Long. Lực lượng gia nhập gồm các đơn vị thủy bộ nòng cốt do trằn Quang Khải chỉ huy. Những đơn vị dân binh những địa phương bên cạnh do trằn Thông, Nguyễn Khả Lạp cùng Nguyễn Truyền chỉ huy. Sau khi đánh bại đơn vị quân Nguyên ngoại trừ thành vì chưng Mã Vinh chỉ huy, quân Trần bước đầu bao vây với công thành.

Tài liệu thời Nguyên chép rằng:

"Thủy lục mang đến đánh đại doanh, vây thành mấy vòng, tuy chết các nhưng quân tạo thêm càng trở bắt buộc đông, quan lại quân sớm buổi tối đánh khôn cùng khốn đốn, thiếu thốn thốn, khí giới gần như hết"<46> với "Người Giao chống đánh quan lại quân, mặc dù mấy lần lose tan, tuy nhiên quân tăng càng đông, quan lại quân mỏi mệt, tử yêu quý cũng nhiều, quân mã Mông Cổ thiết yếu nào thi thố tài năng được".

Trước sức tấn công mạnh bạo và bền chắc của quân Trần, quân Nguyên phải rút chạy khỏi thành Thăng Long về đóng góp ở bờ Bắc sông Hồng (khoảng Gia Lâm ngày nay).<48> trên đây, đồn trại của quân Nguyên vẫn thường xuyên bị tấn công.

Trận sông Thiên Mạc

Sau khi thua trận sinh hoạt Hàm Tử Quan, Toa Đô vẫn trù trừ rằng bay Hoan đã tháo dỡ chạy. Cánh quân Toa Đô đóng góp ở sông Thiên Mạc và tìm phương pháp liên lạc với bay Hoan. Được không nhiều ngày, Toa Đô đọc tin quân bay Hoan đã thua thảm và rút chạy, bèn lui về Tây Kết.

Có tài liệu địa thế căn cứ vào Nguyên sử nhận định rằng Toa Đô sau trận thua trận ở Hàm Tử quan liêu lại tiến vào Thanh Hoá đánh vua trằn lần nữa, nhưng lại không thu được công dụng nên lại trở ra kiếm tìm Thoát Hoan. Trận Tây Kết này còn được xem như là trận Tây Kết trang bị hai.

Ngày 24 tháng 6 năm 1285, quân Trần vày đích thân vua Trần chỉ huy tấn công đạo quân Nguyên này. Tướng tá Nguyên là Trương Hiển (chức tổng quản) đầu mặt hàng quân è cổ và dẫn đường cho quân Trần tiến công Toa Đô nghỉ ngơi Tây Kết. Quân Nguyên bị giết hết sức nhiều. Toa Đô cũng trở thành tử trận. Ô Mã Nhi và Lưu Khuê đi thuyền bé dại trốn thoát ra biển cả .

Trận này một số sách sử chép khác nhau. Hà Văn Tấn cùng Phạm Thị trung ương (1972) cho biết thêm Nguyên sử chép rằng: Toa Đô không tin Thoát Hoan vẫn rút, phải tiến quân lên tới mức tận Thăng Long, thấy không còn quân mình thì mới tin, đành rút quân lên phía Bắc, chạm mặt quân Trần ngăn đánh sống sông Càn Mãn (tức sông Thị Cầu) và tử trận tại phía trên .

Quân è truy kích quân Nguyên

Ngày 10 mon 6 năm 1285, trằn Quốc Tuấn và Trần Tung dẫn hơn 2 vạn quân tấn công quân Nguyên sinh hoạt bờ Bắc sông Hồng. Quân Nguyên cử Lưu nỗ lực Anh dẫn quân ra đối phó, cơ mà đại bại. Quân Nguyên tháo chạy về phía Bắc.<52>

Khi rút chạy đến sông Như Nguyệt (sông Cầu), quân Nguyên bị đơn vị chức năng của nai lưng Quốc Toản ngăn đánh. Quân Nguyên thua, ko sang sông được, yêu cầu chạy về phía Vạn Kiếp. Chỉ huy quân trằn là trần Quốc Toản đã hy sinh trong trận này.<53>

Chạy mang lại sông Sách (tức đoạn sông yêu mến chảy quan Vạn Kiếp), quân Nguyên bắc mong phao định vượt sông, nhưng lại bị quân Trần vày Trần Quốc Tuấn lãnh đạo ập vào đánh. Lý Hằng đẩy lui được mũi quân Trần tấn công vào sườn lưng quân Nguyên, chém được tướng Việt là nai lưng Thiệu. Nhưng mà một mũi quân Trần dị thường đánh vào sườn chuần quân Nguyên đã vượt ước phao. Quân Nguyên xô nhau chạy, cầu phao đứt, nhiều binh lực bị bị tiêu diệt đuối.<54>

Sau lúc vượt qua sông Sách, quân Nguyên chạy về phía Tư Minh. Lý Hằng được cử ngăn hậu, dự phòng quân è cổ truy kích. Đến Vĩnh Bình, quân Nguyên lại bị quân Trần bởi vì Trần Quốc Hiến (Trần Quốc Nghiễn) chỉ huy chặn đánh. Lý Hằng bị trúng thương hiệu độc. Tương truyền, quân Nguyên đề nghị giấu bay Hoan vào ống đồng nhằm chạy trốn. Khi trở về đến tứ Minh, Lý Hằng ngấm thuốc độc chết, thọ 50 tuổi.<55>

Cánh quân VânNamcủa Nasirud Din chạy về VânNam, mang đến địa phận thị xã Phù Ninh đã trở nên các đơn vị chức năng của Hà Đặc cùng Hà Chương tấn công. Quân Nguyên lose chạy, mà lại Hà Đặc tử trận

Tông thất, tướng mạo sĩ đơn vị Trần hàng nhà Nguyên

Xem bỏ ra tiết: nai lưng Ích Tắc, Lê Tắc

Trong cuộc chiến lần lắp thêm hai, đơn vị Trần đang có một trong những tông thất với tướng sĩ đi theo nhà Nguyên.

Người thứ nhất là trần Di Ái, em vua è Thái Tông, chú vua è cổ Thánh Tông. Di Ái được cử đi sứ nhà Nguyên, được Hốt vớ Liệt phong luôn làm An phái mạnh quốc vương để có cớ chuyển "vua mới" về nước. Di Ái bị quân è đón tấn công ở đầu địa giới phải bỏ chạy.

Người thứ hai là è cổ Ích Tắc, nhỏ thứ của trằn Thái Tông, em của è cổ Thánh Tông. Ích Tắc gồm tài, vẫn còn tồn tại ý tranh giành ngôi trưởng đích. Trước lúc quân Nguyên kéo sang, Ích Tắc đã từng gửi thư riêng mang đến khách buôn ở Vân Đồn xin quân Nguyên xuống nam. Khi quân Nguyên Mông tiến sang, ngày 15 mon 3 năm 1285, Ích Tắc mang cả gia đình theo hàng, với hy vọng được lập làm cho vua.

Quân Nguyên lose chạy về nước, Ích Tắc được chuyển về china và được Hốt tất Liệt, phong có tác dụng An nam giới Quốc vương vãi và đợi ngày chuyển trở về nước. Hai năm sau (1287), Ích Tắc theo thoát Hoan lịch sự Đại Việt lần thứ ba .

Trần kiện là nhỏ thứ của trằn Quốc Khang, ship hàng dưới quyền nai lưng Ích Tắc thuộc theo Ích Tắc hàng Toa Đô. Toa Đô không nên đưa bầy Kiệt về Yên ghê thì bị thổ hào người Tày sinh hoạt châu Ma Lục (Lạng Sơn) là Nguyễn cố gắng Lộc và Nguyễn Lĩnh chặn đánh. è cổ Kiệt bị gia nô của Hưng Đạo vương vãi là Nguyễn Địa Lô bắn chết, è cổ Ích Tắc mang xác Kiệt bỏ lên trên mình ngựa trốn đi đêm, mang đến Khâu Ôn chôn tại đấy <57> Một tướng không giống là Lê Tắc cũng hàng quân Nguyên, trong cảnh quân Nguyên hỗn loạn vứt chạy, Lê Tắc đã chỉ đường giúp những tướng sĩ công ty Nguyên chạy thoát về bên kia biên giới.

Một số tông thất dưới quyền è cổ Ích Tắc theo lịch sự Trung Quốc còn có Trần Văn Lộng cùng Trần Tú Viên.

Kết quả và ý nghĩa

Như vậy là cuộc binh đao của quân dân Đại Việt sau sự lãnh đạo của hai vua è cổ Thánh Tông cùng Nhân Tông đang toàn thắng, diễn tả "Hào khí Đông A" của Đại Việt thời đấy.<2> đơn vị Trần lần lắp thêm hai tiến công đuổi được quân Mông Nguyên, lần này cùng với quy mô lớn hơn nhiều và thực trạng khó khăn hơn nhiều. Công ty Tống nghỉ ngơi phương bắc sẽ mất, không còn lá chắn, Đại Việt đề nghị trực tiếp đối đầu với công ty Nguyên bên trên toàn tuyến biên giới phía bắc. Diệt được nam giới Tống, sức mạnh ở trong phòng Nguyên cũng tạo thêm so cùng với trước.

Theo sử cũ ViệtNam, quân Nguyên chết rất nhiều, thây nằm ngổn ngang, huyết chảy thành suối. Đại Việt Sử ký Toàn thư chép rằng Lý tiệm thu tàn quân chỉ từ lại 5 vạn tín đồ so với 50 vạn khi bước đầu sang Đại Việt.

Xem thêm: Viết Phương Trình Tiếp Tuyến Của Đồ Thị Hàm Số Tại Điểm Có Hoành Độ

Trần Xuân Sinh trong Thuyết è cổ đặt nghi ngại về vụ việc này. Bằng chứng là ngay trong lúc quân Nguyên thua chạy về, chỉ 2 mon sau Hốt vớ Liệt đã gồm ý định mang lại sang đánh báo oán ngay. Bởi vậy lực lượng quân Nguyên còn sinh sống trở về khá đông đảo để hoàn toàn có thể tiếp tục một cuộc chinh vạc mới. Kế tiếp Hốt vớ Liệt đề nghị hoãn câu hỏi dùng binh ngay do thiếu lương chứ không phải thiếu quân. Lực lượng cơ mà vua Nguyên huy động thêm cho lần tiến công Đại Việt vật dụng 3 về sau cũng chỉ chừng ngay gần 10 vạn người.